1.یاران و دشمنان
یاران حسین
ابو ثُمامه عمرو بن عبد اللّه صائِدى
نام:
• ابو ثُمامه عمرو بن عبد اللّه صائِدى از اهالی کوفه
در کربلا :
• یادآورىِ فرا رسیدن وقت نماز در بحبوحه نبرد در روز عاشورا
عاقبت:
• ابوثُمامه ، بعد از شهادت شماری از یاران ابا عبدالله (ع) ، به میدان آمد و شهید شد.
حبیب بن مُظاهر
نام:
• حبیب بن مُظاهر اسدى از یاران خاصّ امام على ، امام حسن و امام حسین (ع)
در کربلا :
• فرماندهى جناح چپ سپاه امام (ع) را به عهده داشت
• از آرامش و روحیه بسیار بالایى برخوردار بود ، چنانکه در آستانه شهادت ، شاد بود
عاقبت:
• او همچنان رزمید و گروهی را به هلاکت رساند تا به خیل شهداى کربلا پیوست. هنگامی که شهید شد، امام (ع) فرمود:" من، شهادت خود و حامیانم را به حساب خدا میگذارم".
حُرّ بن یزید ریاحى
نام:
• حُرّ بن یزید ریاحى ، از بزرگان قبیله بنى تمیم
در کربلا :
• حُر ، فرمانده سپاهی بود که راه را بر امام حسین (ع) و یارانش بست
• حُر نزد حسین (ع) توبه کرد و امام (ع) فرمود که خدا توبه ات را پذیرفت و حر به یاران امام (ع) پیوست
• با عمر سعد صحبت کرد که یکی از پیشنهاد های امام (ع) را بپذیرد تا بتواند مانع جنگ شود اما سودی نداشت!
• چهل و دو سه تن از لشگریان عمر بن سعد را به هلاکت رساند
عاقبت:
• امام، در حالى که غبار از چهره او پاک مى کرد ، فرمود : تو حُر آزاده هستى ، همان گونه که مادرت تو را نامیده است ؛ آزاده در دنیا و آخرت .
زُهَیر بن قَین
نام:
• زُهَیر بن قَین بن حارث بَجَلى ، یکى از برجسته ترین یاران امام (ع)
در کربلا :
• در شب عاشورا ، هنگامیکه امام حسین (ع) ، خطاب به یاران خود فرمود :" از تاریکی شب استفاده کنید و بروید"، با جملات زیبا، ارادت صادقانه خود را به امام (ع) نشان داد
• در روز عاشورا ، فرماندهى جناح راست سپاه امام علیه السلام بر عهده او بود
• ظهر عاشورا ، زُهَیر ، همراه با نیمى از یاران باقى مانده امام (ع) ، خود را سپرِ دفاعى ایشان قرار دادند و امام (ع) در پشتِ آنها نماز خواند
سرانجام او چه شد؟
• زُهَیر ، پس از نبردى سنگین ، به دست کثیر بن عبد اللّه و مهاجر بن اوس ، شهید شد
عبد اللّه بن عُمَیر کَلْبى
نام:
• عبد اللّه بن عُمَیر کَلْبى ، از یاران امام على (ع) و امام حسین (ع)
در کربلا :
• با تشخیص امام حسین (ع)، به عنوان نخستین مبارز به نبرد با دشمن رفت
• یَسار ، غلام زیاد و سالم، غلام ابن زیاد ، نخستین مبارزان لشگر عمر سعد، به میدان آمدند و عبدالله بر آن دو ، یورش بُرد و هر دو را کُشت
عاقبت:
• او به عنوان دومین شهید از یاران امام علیه السلام به خیل شهیدان پیوست و زمانیکه همسرش بر بالاى سرش می گریست ،شمر فرمان داد، او را نیز بکشند
عَمرو بن قَرَظه انصارى
نام:
• عمرو بن قَرَظة بن کعب انصارى که پدرش یکى از یاران نامدار پیامبر خدا (ص) است
در کربلا :
• روز عاشورا ، به نمایندگى از امام علیه السلام با عمر بن سعد ، گفتگو کرد
• تعداد فراوانى از گروه ابن زیاد را کُشت
• سپر بلای امام (ع) در میدان جنگ بود
عاقبت:
• در آخرین دیدارش با امام (ع) ، در حالى که به شدّتْ زخمى شده بود ، گفت : به پیمانم وفا کردم ؟ و امام (ع) پاسخ داد : " آرى . تو در بهشت ، پیشِ روى من هستى " . سپس عمرو بن قَرظَه ، جنگید تا به شهادت رسید .
مُسلم بن عَوسَجه
نام:
• مسلم بن عَوسَجه اسدى ، کنیه اش ابو حَجْل و مردى شجاع و عابد
در کربلا :
• سخنان وى در شب عاشورا ، هنگامى که امام حسین علیه السلام به یاران خویش ، اجازه جدا شدن از خود را داد، حاکى از استوارى ایمان و نهایت عشق و ارادت او به اهل بیت (ع) است
• در جنگ با دشمن ، با تمام توان کوشید تا به زمین افتاد
• او نخستین شهید از خیل شهداى کربلاست.
عاقبت:
• هنوز نیمه جانى داشت که با دستش به حسین (ع) اشاره کرد و به حبیب بن مظاهر گفت: من به تو سفارش این را مى کنم . جانت را در دفاع از او بگذار. آن گاه ، مسلم ، جان داد .
یاران یزید
حرمله بن کاهل
نام:
• حرمله از قبیله بنى اسد
در کربلا :
• از تیراندازان سپاه عمر بن سعد
• پرتاب کننده تیر ، به سوی طفل شیرخوار امام حسین (ع)
• قاتل عبد اللّه بن حسن، فرزند امام حسن مجتبی (ع)
• نقش در به شهادت رساندن حضرت عباس (ع)
عاقبت :
• در قیام مختار، دستگیر و به دستور مختار، دست و پایش را قطع و او را در آتش سوازندند .
حُصَین بن نُمَیر
نام :
• ابو عبد الرحمان حُصَین بن نُمَیر بن نائل کِندى سَکونى، از اهالى حِمص
در کربلا:
• فرماندهى تیراندازان لشکر عمر بن سعد
• یاران امام (ع) را تیرباران کرد و اسبان آنها را کشت
• آماده کردن زمینه یورش نهایى و گروهىِ سپاه ابن سعد به سپاه امام علیه
• در شهادت حبیب بن مُظاهر ، نقش داشت
• به سمت امام (ع) تیراندازى کرد و تیر به دندان هاى شریف ایشان خورد و مانع آب خوردن امام (ع) شد.
• پس از پایان جنگ، هفده سر را با افراد تحت فرمانش به کوفه برد
عاقبت:
• پس از قیام مختار به دست ابراهیم بن مالک اشتر کشته شد و به دستور مختار، جسدش را سوزاند و سرش را در مکّه و مدینه آویزان کردند تا عبرت دیگران باشد.
خولى بن یزید
نام:
• خولى بن یزید اَصبحى اِیادى دارِمى
در کربلا :
• در شمار سپاه و تیراندازان لشگر عمر بن سعد
• قاتل جعفر بن على (ع)
• در شهادت امام حسین (ع) و بریدن سر مبارک ایشان، دست داشت
• سر مبارک امام حسین (ع) را براى عبید اللّه بن زیاد به کوفه برد
عاقبت:
• به دستور مختار، او را در خانه خودش کشتند.مختار، جسدش را آتش زد و آن قدر ماند تا جنازه اش به خاکستر تبدیل شد.
سِنان بن اَنَس
نام:
• سِنان بن اَنَس بن عمرو بن حىّ بن حارث بن غالب بن مالک بن وَهبیل
در کربلا :
• نقش مؤثّر در به شهادت رساندن امام حسین (ع)
• به کمک شمر بن ذى الجوشن ، امام (ع) را به شهادت رساندند
عاقبت:
• در مجلس حَجّاج، به کشتن امام حسین (ع) اعتراف کرد و در راه بازگشت به خانه اش، دیوانه شد و با وضع ناگوارى از دنیا رفت.
شمر بن ذى الجوشن
نام:
• ابو سابغه شمر بن ذى الجوشن
در کربلا :
• از نقش آفرینان اصلى جنایات کربلاست
• فرمانده جناح چپ سپاه عمر بن سعد
• فرمان داد که پیادگان و تیراندازان و سوارکاران ، به یکباره بر امام (ع) یورش برند .
• سر مبارک امام علیه السلام را از پیکر ، جدا کرد
• در حمله به خیمه هاى زنان و بردن اسیران و سرهاى مطهّر شهیدان از عراق به سوى دربار شام، نقش اصلى را به عهده داشت .
• جنایات شمر به حدّى بود که امام حسین علیه السلام ، او را نفرین نمود
عاقبت:
• مختار، او را گردن زد و جنازه او را در روغن جوشان انداخت .
عمر بن سعد
نام:
• ابو حفص عمر بن سعد بن ابى وقّاص
در کربلا :
• سرکرده سپاه عبید اللّه بن زیاد در رویارویى با امام حسین علیه السلام بود
• مجرم شماره سوم فاجعه کربلا
• فرماندهى عملیات را در کربلا به عهده داشت
عاقبت:
• ابو عمره، از یاران مختار ، با عمر بن سعد درگیر شد ، او را با شمشیر به قتل رساند و سرش را در لباسش نهاد و به حضور مختار آورد
عمرو بن حَجّاج
نام:
• عمرو بن حَجّاج بن عبد اللّه بن عبد العزیز بن کعب مَذحِجى زُبَیدى، از سران کوفه وشوهر خواهر هانى بن عروه
در کربلا :
• فرماندهى جناح راست سپاه عمر بن سعد
• با سوارانش، آب را بر امام حسین علیه السلام و یارانش بست
• با عبّاس علیه السلام جنگید
• خود با لشکرش، بر جناح چپ لشکر امام (ع)، که فرمانده آن، مُسلم بن عَوسَجه بود حمله کرد و مسلم در این یورش، نقش بر زمین شد.
• به امام حسین علیه السلام توهین کرد و ایشان را "خارج شده از دین "نامید
• پس از واقعه عاشورا، از جمله حاملان سرهاى شهدا به کوفه بود
عاقبت:
• به نفرین امام حسین (ع) گرفتار شد و از شدّت تشنگى ، در بیابان ، هلاک گردید